Έχω υποσχεθεί ένα περισσότερο «μουσικό» θέμα γι’ αυτή την εβδομάδα και τι πιο μουσικό από ένα νέο έργο του Μότσαρτ; Παρουσιάστηκε λοιπόν στην Αθήνα, στις 16 Μαΐου, η νέα έκδοση του Καταλόγου Κέχελ, δηλαδή του Κατάλογου Έργων του Μότσαρτ ο οποίος εμπλουτίζεται και εκδίδεται ξανά και ξανά μέχρι και σήμερα! Αρχικά όμως, τι σημαίνει η ύπαρξη ενός επίσημου Καταλόγου Έργων; Οι συνθέτες, με κάποιες εξαιρέσεις φυσικά, δεν αποδεικνύονται ιδιαιτέρως επιμελείς στην κατάρτιση λιστών με τα έργα τους. Έτσι, το -πολλές φορές τιτάνιο- έργο το αναλαμβάνουν οι ειδικοί, που συνήθως είναι μουσικολόγοι. Ο επίσημος κατάλογος έρχεται να καταγράψει όλες τις πιθανές εκδοχές ενός έργου και να προσθέσει ή να αφαιρέσει έργα από την λίστα ενός συνθέτη αναλόγως των αποδείξεων που υπάρχουν για το αν ανήκει ένα έργο στον εν λόγω δημιουργό ή όχι. Σας διαβεβαιώ ότι έχουν γίνει πολλές ανακατατάξεις έργων συνθετών όπως ο Μότσαρτ και ο Χάυντν στον 20^ο και 21^ο αιώνα.

Ο Κατάλογος έργων καμιά φορά μοιάζει σαν το κυνήγι του χρυσού του Ελντοράντο (καμιά φορά είναι και αναλόγως συναρπαστικό σαν περιπέτεια του Ίντιάνα Τζόουνς) καθώς χρειάζονται αρκετές αποδείξεις για να πιστοποιήσουν ότι ένα έργο πρέπει να αποδοθεί στον Χ ή στον Ψ συνθέτη. Στην εκδήλωση λοιπόν που διοργάνωσε ο σύλλογος Mozarteum Hellas σε συνεργασία με το Ωδείο Μουσικοί Ορίζοντες και την Πρεσβεία της Αυστρίας έγινε η παρουσίαση του νέου καταλόγου που έχει φυσικά το ενδιαφέρον της όμως ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχει όταν προστίθεται ένα καινούργιο έργο στον κατάλογο και όταν αυτό παρουσιάζεται στο κοινό! Φυσικά, έχει γίνει γνωστή η ανακάλυψη ενός νέου έργου που έχει λάβει τον αριθμό καταλόγου 648 και είναι ένα τρίο για δύο βιολιά κι ένα τσέλο το οποίο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο του 2024. Ήρθε λοιπόν η ώρα του να παιχθεί σε πρώτη εκτέλεση και στην Ελλάδα αυτές τις μέρες. Και που βρέθηκε αυτό το έργο; Φυσικά σε μία σπουδαία μουσική βιβλιοθήκη, αυτή της Λειψίας, όντας μέρος της ευρύτερης αρχειακής συλλογής του Καρλ Φέρντιναντ Μπέκερ, ενός αξιολογότατου οργανίστα και μουσικολόγου του 19^ου αιώνα, ο οποίος ήταν πολυγραφότατος και σημαίνον παράγοντας της μουσικής ζωής της Γερμανίας. Τι έκανε εκείνος ως καλός ερευνητής; Κράτησε το χειρόγραφο που βρήκε στο αρχείο του για να ασχοληθούν μαζί του στον 21^ο αιώνα άλλοι επίγονοι μουσικολόγοι και να το φέρουν τελικά στην επιφάνεια.

Αυτή η έκδοση του Καταλόγου είναι η 9^η που εκδίδεται, με την πρώτη να έχει βγει το 1862. Και από τότε έχουν γίνει πολλά φυσικά! Αρκεί να αναφέρω ότι όταν εγώ σπούδαζα μουσική (μονάχα 25 χρόνια πίσω) ο διαθέσιμος Κατάλογος εξαντλούνταν στο αριθμό Κέχελ 626 που ήταν το ημιτελές Ρέκβιεμ ενώ το έργο που παρουσιάστηκε πριν λίγες ημέρες φέρει τον αριθμό 648 και πλέον έχουν ενταχθεί στον Κατάλογο 721 έργα (!!). Γιατί συμβαίνει αυτό; Το Κ. 648 είναι ολοκληρωμένο έργο και πέραν πάσης αμφιβολίας μοτσάρτιο, τα υπόλοιπα μέχρι το 721 δεν είναι ουσιαστικά ολοκληρωμένα έργα (έχουν βρεθεί δηλαδή μονάχα αποσπάσματα) ή δεν είναι σίγουρο ότι είναι του Μότσαρτ ή αναφέρονται στις πηγές αλλά το χειρόγραφο δεν έχει βρεθεί ποτέ. Οπότε το Κ. 648 είναι ολοκαίνουργιο και φρέσκο για τον απλούστατο λόγο ότι είναι ολοκληρωμένο και σίγουρα έργο του Μότσαρτ. Παρεμπιπτόντως, στο νέο κατάλογο έχει εγκαταλειφθεί η χρονολογική σειρά των πραγμάτων οπότε το Κ. 648 που είναι ένα έργο νεότητας μπαίνει στη σειρά που του αναλογεί με βάση του πότε έχει βρεθεί πρώτη φορά κι όχι πότε πιστοποιήθηκε ότι είναι του Μότσαρτ.

Αν σας μπέρδεψε, δεν πειράζει! Καλώς ήρθατε στον κόσμο μου (κι άλλων σαν κι εμένα…) σας διαβεβαιώ ότι είναι συναρπαστικός! Και για να σας το αποδείξω, ιδού η ηχογράφηση του έργου για να κρίνετε μόνες και μόνοι σας, καλή ακρόαση!